Baharatlar, çok eski dönemlerden beri, yemekler için bir tat verici
olarak kullanıldığı gibi şifa amacıyla da kullanılmıştır. Günümüzde,
kimya bilimcileri tarafından oluşturulan ilaçlar, faydalı ve şifalı
bitkilerin yerini almış gibi görünse de, doğal yollar kullanarak sağlığı
korumak ve uzun bir yaşama kavuşmak oldukça kolaydır. Bu açıdan baharatların faydaları,
baharat çeşitleri doğrultusunda da farklılık göstermekle beraber
oldukça çeşitlidir. Gerek yüksek bölgelerde, gerekse alçak yerlerde
yetişen bitkilerin farklı özellikleri ve farklı yararları vardır.
1-Hindistan Cevizinin Faydaları: Kalsiyum, potasyum ve magnezyum açısından çok zengin olan hindistan cevizi, meyve olarak tüketildiğinde olduğu gibi baharat ya da tatlandırıcı olarak kullanıldığında da sağlık bakımından büyük fayda sağlar. Bunun yanı sıra hindistan cevizi, idrar yolları ile ilgili sorunlara da iyi gelir.baharatların faydaları, baharat çeşitleri, baharat çeşitleri ve faydaları, baharatlar, baharatlar ve faydaları, hashasin faydalari, isot cevizi, şifalı baharatlar ve faydaları, sifali baharatlar, isotun faydaları
2-Tarçının Faydaları: Kan şekerini düzenleyen en etkili bitkiler arasında yer alan tarçın, çoğunlukla tatlandırıcı fonksiyonu ile kullanılmaktadır. Buna karşın çayı demlenebilen ve lif açısından son derece zengin olan tarçın, toz halinde ya da çubuk halinde alınabilir.
3-Haşhaşın Faydaları: Antioksidan özelliğine sahip olan bu baharat, sindirimin hızlanmasını sağladığı gibi içeridiği karbonhidrat bakımından da vücuda enerji depolanmasını sağlar. Meme kanseri üzerinde iyiletirici etkisi olduğu bilenen bu baharat, çok sık kullanılmayan bir bitki türüdür.
4-İsotun Faydaları: Kırmızı bitkilerin birçoğunda olduğu gibi isotun faydaları arasında da bağışıklık sistemini güçlendirici etki ilk sırada gelir. Kan akışını hızlandıran, direnci arttıran ve cildi güzelleştiren isot, yemeklere kattığı lezzet ile de çok tüketilen bir baharat türüdür.
5-Zencefilin Faydaları: Çay olarak tüketilebilen zencefil, baharat ya da tatlandırıcı olarak da kullanılabilir. Antioksidan özelliğine sahip olan ve hücrelerinin yenilenmesini sağlayan bu bitki, yiyeceklere lezzet kattığı gibi, sağlıksal açıdan da son derece yararlıdır. Uzun vadede kanser hastalığına dahi, iyileştirici etkide bulunduğu belirtilen zencefilin faydaları arasında, hafızayı güçlendirme gibi yararlar da bulunur.
6-Çörek Otunun Faydaları: Sindirimi hızlandırıcı özelliği ile bilinen çörek otunun yaraları arasında en bilineni astım hastalığına iyi gelmedir. Gaz söktürücü olarak da vücuda fayda sağlayan çörek otu, mide rahatsızlıklarının da giderilmesini sağlar.
Diğer Baharatlar ve Faydaları....
KARABİBER; zeytinsi, meyvelerin taneleri yuvarlak, yaprakları kalıp biçiminde bir bitkidir. Dünyaca bütün yemeklerde kullanılan karabiberin tadını koruması için özellikle tüketileceği zaman öğütülüp kullanması tavsiye edilmektedir. Özellikle sindirim sisteminin sağlıklı ve düzenli çalışmasına yardımcı olarak hazmı kolaylaştırır. Mideyi ısıtır. İştah açar. Hazmı kolaylaştırır. Gaz söktürür ve gaz birikmesine engel olur.
ANASON; anason öncelikle gaz söktürücü, mideyi güçlendirici ve öksürüğü yatıştırıcı olarak kullanılmalıdır. Sürekli hıçkırıklarda bir bardak anason çayı denenebilir. İştah açıcı, mideyi rahatlatıcı, yatıştırıcı ve sindirimi kolaylaştırıcı olarak kullanılabilir. Zeytinyağı, hardal, sirke ile yapılan soslarda, yeşil salatalarda, buğulamalarda, haşlamalarda, baharatlı ekmeklerde, kuru pasta, tuzlu kraker ve bisküvilerde kullanılır.
DEFNE YAPRAĞI; defne yaprağının yorgunluk, bronşit, uyutucu, mikrop öldürücü, hazım ettirici, spazm çözücü, mide bağırsak gazı söktürücü, idrar söktürücü, nefes açıcı, terletici, hazmettirici ve uyarıcı özelliği vardır. Soğuk algınlığı sebebiyle meydana gelen kırgınlık, romatizma, ağrılarına faydalıdır. Hamilelere yasaktır. Balık çorbası, et suyu ve şehriyeli çorbalarda, barbekü, spagetti ve domates soslarının hazırlanmasında, buğulamalarda, her türlü et ve sebze yemeklerinde kullanılır.
REZENE; yaprakları iplik biçiminde parçalı, hoş kokulu, baharlı meyveleri anason gibi yemeklerde kullanılan, hekimlikte gaz söktürücü olarak yararlanılan bir bitkidir rezene. Sindirim sistemiyle ilgili sorunu olan kişiler, mide ve gaz rahatsızlığı bulunanlar, soğuk algınlığı olanlar, öksürüğü kesilmeyen kişiler, emzirme döneminde olan anneler, anne sütünü artırmak isteyenler, bebeğinde devamlı gaz durumu olan anneler ve sinirlerini yatıştırmak isteyen kişiler için iyi bir şifa kaynağıdır.
MUSKAT; küçük Hindistancevizi de denilen Muskat, zeytin büyüklüğünde, üzerinde çizgiler bulunan bir cevizdir. Muskat iştah açar ve sindirimi kolaylaştırır. Ağız kokusunu giderir. İdrar ve gaz söktürücüdür. Mide ağrılarını gidermeye yardımcı olur. Bulantı ve kusmayı önler. Kokusu sinirleri sakinleştirmeye yardımcı olur. Patatesli yemeklerde; köfte, püre vb. beşamel sosuna, çorbalara, mantarlı yemeklere, etli yemeklere katılır.
TARÇIN; defnegillerden bir ağacın kabuklarının soyularak rulo şeklinde kurutulmasıyla elde edilen tarçın çubuk veya toz şeklinde kullanılır. Tarçın ferahlık verir ve iştah açar, el ve ayaklardaki titremeleri ve damar tıkanıklığını önler, mide rahatsızlıklarına ve karın ağrılarına iyi gelir. Soğuk algınlığı ve nezleye karşı yararlıdır, kan şekerini dengeleyen Tarçın, şeker hastaları için çok faydalıdır. Bal ve limonla karıştırılıp yenirse boğaz yanmasına iyi gelir. Genellikle sütlü tatlılarda, salep, boza ve pastalarda kullanılır.
KİMYON; kimyonun sinirleri uyarıcı, mideyi yatıştırıcı ve bağırsak gazını giderici özelliği vardır. Hazımsızlığa çok iyi geldiği için özellikle hazmı güç olan yiyeceklerde kullanılır. İştah açar, hazımsızlığı giderir, mide ve bağırsaklarda gaz birikmesini önler, sinirleri yatıştırır, sinirsel baş dönmelerini keser, anne sütünü arttırır, yüksek tansiyonu düşürür, romatizma ve şişmanlıkta faydalıdır. Yurdumuzda özellikle kıyma ile yapılmış köftelerde, et ürünleri, bazı kebaplarda, turşularda, lezzet verici olarak kullanılır.
BİBERİYE; Akdeniz çevresinde çok yetişen, güzel kokulu yapraklarını dökmeyen, çiçekleri soluk mavi renkli, bir bitkidir. Sindirime faydalı bir besin olan biberiye, mide ve bağırsakları uyararak hazmı kolaylaştırır. İdrarı ve bağırsak gazlarını söktürücüdür. Vücuda zindelik verir. Damar tıkanıklığını önlemeye yardımcı olur. Migren türü baş ağrılarını hafifletir, çarpıntıyı giderir. Astım ve bronşite karşı faydalıdır. Kansızlığa ve sarılığa iyi gelir. Balık buğulama, soslu tavuk, et yemekleri, haşlama et ve sebzelerde bir tutam yemekle beraber pişirilip sonra çıkarılır.
KEKİK; açık pembe renkte çiçekler açan bitkinin yemeklere ve özellikle etlere farklı bir lezzet ve koku vermekte kullanılan bir baharatıdır. Akne tedavisinde temizleyici ve iyileştirici etkileri görülür. Gırtlak ve bademcik iltihaplarında iyileştirici özelliği vardır. Dezenfekte edici ve balgam söktürücü olarak kullanılır. Öksürük ve üst solunum yolları iltihabında çay ve gargara biçiminde kullanılmalıdır. İltihaplı yaraların temizliğinde ve iyileştirilmesinde etkili olur. Bütün ızgara etlerde, değişik hamur yemekleri özellikle pizzalarda kullanılır.
FESLEĞEN; genellikle ılıman iklimlerde yetişen, beyaz veya pembe renkte çiçekler açan ve güzel kokulu yaprakları olan bir bitkidir. Sakinleştirici özelliği ile vücudu rahatlatır. Hazımsızlığı giderir. Öksürüğü ve baş dönmesini keser. Ağız içindeki yaralara karşı faydalıdır. Arı sokmasında zehrin etkisini azaltır. Çayı yapılıp içilirse bağırsak gazlarını giderir. Cildi rahatlatır. Fesleğen ile hazırlanan losyonlarda saç derisine masaj yapılırsa saç köklerini güçlendirir. Soslu sebze ve et yemeklerinde, soslarda, çorba, yeşil salatalarda, çeşitli sebzelerde ve omletlerde kullanılır.
TARHUN; tarhun otu güzel kokusuyla tuz, biber ve sirkenin yerini tutabilir. Vücutta biriken fazla tuzu ve suyu atmanıza yardımcı olur, sindirim salgılarını arttırarak sindirim sisteminin çalışmasını kolaylaştırır, mide ve bağırsaklarda oluşan gazları giderir, idrar söktürücü özelliği vardır, iştahınızı açmaya yardımcı olur, mikroplara karşı koruyucu anseptik özelliği vardır, kramp sorunlarını çözer, hıçkırığı anında keser, kan yapar. Sebze çorbalarında her türlü salata ve soslarında kullanılan bitki yemeklere çeşni katar.
1-Hindistan Cevizinin Faydaları: Kalsiyum, potasyum ve magnezyum açısından çok zengin olan hindistan cevizi, meyve olarak tüketildiğinde olduğu gibi baharat ya da tatlandırıcı olarak kullanıldığında da sağlık bakımından büyük fayda sağlar. Bunun yanı sıra hindistan cevizi, idrar yolları ile ilgili sorunlara da iyi gelir.baharatların faydaları, baharat çeşitleri, baharat çeşitleri ve faydaları, baharatlar, baharatlar ve faydaları, hashasin faydalari, isot cevizi, şifalı baharatlar ve faydaları, sifali baharatlar, isotun faydaları
2-Tarçının Faydaları: Kan şekerini düzenleyen en etkili bitkiler arasında yer alan tarçın, çoğunlukla tatlandırıcı fonksiyonu ile kullanılmaktadır. Buna karşın çayı demlenebilen ve lif açısından son derece zengin olan tarçın, toz halinde ya da çubuk halinde alınabilir.
3-Haşhaşın Faydaları: Antioksidan özelliğine sahip olan bu baharat, sindirimin hızlanmasını sağladığı gibi içeridiği karbonhidrat bakımından da vücuda enerji depolanmasını sağlar. Meme kanseri üzerinde iyiletirici etkisi olduğu bilenen bu baharat, çok sık kullanılmayan bir bitki türüdür.
4-İsotun Faydaları: Kırmızı bitkilerin birçoğunda olduğu gibi isotun faydaları arasında da bağışıklık sistemini güçlendirici etki ilk sırada gelir. Kan akışını hızlandıran, direnci arttıran ve cildi güzelleştiren isot, yemeklere kattığı lezzet ile de çok tüketilen bir baharat türüdür.
5-Zencefilin Faydaları: Çay olarak tüketilebilen zencefil, baharat ya da tatlandırıcı olarak da kullanılabilir. Antioksidan özelliğine sahip olan ve hücrelerinin yenilenmesini sağlayan bu bitki, yiyeceklere lezzet kattığı gibi, sağlıksal açıdan da son derece yararlıdır. Uzun vadede kanser hastalığına dahi, iyileştirici etkide bulunduğu belirtilen zencefilin faydaları arasında, hafızayı güçlendirme gibi yararlar da bulunur.
6-Çörek Otunun Faydaları: Sindirimi hızlandırıcı özelliği ile bilinen çörek otunun yaraları arasında en bilineni astım hastalığına iyi gelmedir. Gaz söktürücü olarak da vücuda fayda sağlayan çörek otu, mide rahatsızlıklarının da giderilmesini sağlar.
Diğer Baharatlar ve Faydaları....
KARABİBER; zeytinsi, meyvelerin taneleri yuvarlak, yaprakları kalıp biçiminde bir bitkidir. Dünyaca bütün yemeklerde kullanılan karabiberin tadını koruması için özellikle tüketileceği zaman öğütülüp kullanması tavsiye edilmektedir. Özellikle sindirim sisteminin sağlıklı ve düzenli çalışmasına yardımcı olarak hazmı kolaylaştırır. Mideyi ısıtır. İştah açar. Hazmı kolaylaştırır. Gaz söktürür ve gaz birikmesine engel olur.
ANASON; anason öncelikle gaz söktürücü, mideyi güçlendirici ve öksürüğü yatıştırıcı olarak kullanılmalıdır. Sürekli hıçkırıklarda bir bardak anason çayı denenebilir. İştah açıcı, mideyi rahatlatıcı, yatıştırıcı ve sindirimi kolaylaştırıcı olarak kullanılabilir. Zeytinyağı, hardal, sirke ile yapılan soslarda, yeşil salatalarda, buğulamalarda, haşlamalarda, baharatlı ekmeklerde, kuru pasta, tuzlu kraker ve bisküvilerde kullanılır.
DEFNE YAPRAĞI; defne yaprağının yorgunluk, bronşit, uyutucu, mikrop öldürücü, hazım ettirici, spazm çözücü, mide bağırsak gazı söktürücü, idrar söktürücü, nefes açıcı, terletici, hazmettirici ve uyarıcı özelliği vardır. Soğuk algınlığı sebebiyle meydana gelen kırgınlık, romatizma, ağrılarına faydalıdır. Hamilelere yasaktır. Balık çorbası, et suyu ve şehriyeli çorbalarda, barbekü, spagetti ve domates soslarının hazırlanmasında, buğulamalarda, her türlü et ve sebze yemeklerinde kullanılır.
REZENE; yaprakları iplik biçiminde parçalı, hoş kokulu, baharlı meyveleri anason gibi yemeklerde kullanılan, hekimlikte gaz söktürücü olarak yararlanılan bir bitkidir rezene. Sindirim sistemiyle ilgili sorunu olan kişiler, mide ve gaz rahatsızlığı bulunanlar, soğuk algınlığı olanlar, öksürüğü kesilmeyen kişiler, emzirme döneminde olan anneler, anne sütünü artırmak isteyenler, bebeğinde devamlı gaz durumu olan anneler ve sinirlerini yatıştırmak isteyen kişiler için iyi bir şifa kaynağıdır.
MUSKAT; küçük Hindistancevizi de denilen Muskat, zeytin büyüklüğünde, üzerinde çizgiler bulunan bir cevizdir. Muskat iştah açar ve sindirimi kolaylaştırır. Ağız kokusunu giderir. İdrar ve gaz söktürücüdür. Mide ağrılarını gidermeye yardımcı olur. Bulantı ve kusmayı önler. Kokusu sinirleri sakinleştirmeye yardımcı olur. Patatesli yemeklerde; köfte, püre vb. beşamel sosuna, çorbalara, mantarlı yemeklere, etli yemeklere katılır.
TARÇIN; defnegillerden bir ağacın kabuklarının soyularak rulo şeklinde kurutulmasıyla elde edilen tarçın çubuk veya toz şeklinde kullanılır. Tarçın ferahlık verir ve iştah açar, el ve ayaklardaki titremeleri ve damar tıkanıklığını önler, mide rahatsızlıklarına ve karın ağrılarına iyi gelir. Soğuk algınlığı ve nezleye karşı yararlıdır, kan şekerini dengeleyen Tarçın, şeker hastaları için çok faydalıdır. Bal ve limonla karıştırılıp yenirse boğaz yanmasına iyi gelir. Genellikle sütlü tatlılarda, salep, boza ve pastalarda kullanılır.
KİMYON; kimyonun sinirleri uyarıcı, mideyi yatıştırıcı ve bağırsak gazını giderici özelliği vardır. Hazımsızlığa çok iyi geldiği için özellikle hazmı güç olan yiyeceklerde kullanılır. İştah açar, hazımsızlığı giderir, mide ve bağırsaklarda gaz birikmesini önler, sinirleri yatıştırır, sinirsel baş dönmelerini keser, anne sütünü arttırır, yüksek tansiyonu düşürür, romatizma ve şişmanlıkta faydalıdır. Yurdumuzda özellikle kıyma ile yapılmış köftelerde, et ürünleri, bazı kebaplarda, turşularda, lezzet verici olarak kullanılır.
BİBERİYE; Akdeniz çevresinde çok yetişen, güzel kokulu yapraklarını dökmeyen, çiçekleri soluk mavi renkli, bir bitkidir. Sindirime faydalı bir besin olan biberiye, mide ve bağırsakları uyararak hazmı kolaylaştırır. İdrarı ve bağırsak gazlarını söktürücüdür. Vücuda zindelik verir. Damar tıkanıklığını önlemeye yardımcı olur. Migren türü baş ağrılarını hafifletir, çarpıntıyı giderir. Astım ve bronşite karşı faydalıdır. Kansızlığa ve sarılığa iyi gelir. Balık buğulama, soslu tavuk, et yemekleri, haşlama et ve sebzelerde bir tutam yemekle beraber pişirilip sonra çıkarılır.
KEKİK; açık pembe renkte çiçekler açan bitkinin yemeklere ve özellikle etlere farklı bir lezzet ve koku vermekte kullanılan bir baharatıdır. Akne tedavisinde temizleyici ve iyileştirici etkileri görülür. Gırtlak ve bademcik iltihaplarında iyileştirici özelliği vardır. Dezenfekte edici ve balgam söktürücü olarak kullanılır. Öksürük ve üst solunum yolları iltihabında çay ve gargara biçiminde kullanılmalıdır. İltihaplı yaraların temizliğinde ve iyileştirilmesinde etkili olur. Bütün ızgara etlerde, değişik hamur yemekleri özellikle pizzalarda kullanılır.
FESLEĞEN; genellikle ılıman iklimlerde yetişen, beyaz veya pembe renkte çiçekler açan ve güzel kokulu yaprakları olan bir bitkidir. Sakinleştirici özelliği ile vücudu rahatlatır. Hazımsızlığı giderir. Öksürüğü ve baş dönmesini keser. Ağız içindeki yaralara karşı faydalıdır. Arı sokmasında zehrin etkisini azaltır. Çayı yapılıp içilirse bağırsak gazlarını giderir. Cildi rahatlatır. Fesleğen ile hazırlanan losyonlarda saç derisine masaj yapılırsa saç köklerini güçlendirir. Soslu sebze ve et yemeklerinde, soslarda, çorba, yeşil salatalarda, çeşitli sebzelerde ve omletlerde kullanılır.
TARHUN; tarhun otu güzel kokusuyla tuz, biber ve sirkenin yerini tutabilir. Vücutta biriken fazla tuzu ve suyu atmanıza yardımcı olur, sindirim salgılarını arttırarak sindirim sisteminin çalışmasını kolaylaştırır, mide ve bağırsaklarda oluşan gazları giderir, idrar söktürücü özelliği vardır, iştahınızı açmaya yardımcı olur, mikroplara karşı koruyucu anseptik özelliği vardır, kramp sorunlarını çözer, hıçkırığı anında keser, kan yapar. Sebze çorbalarında her türlü salata ve soslarında kullanılan bitki yemeklere çeşni katar.
